BÜTÇENİN YAPILMA NEDENLERİ
Devletin, bir kuruluşun, ailenin ya da bireyin gelecekte belirli bir dönemde gerçekleşmesini öngördüğü gelir ve giderlerini ayrıntılarıyla gösteren çizelgeye bütçe denir. Bütçe, Fransızca budget sözcüğünden Türkçe’ye geçmiştir. Gelir ve giderleri gösteren çizelge anlamına gelir.  Bütçe yapmak gelir gider dengesini koruyarak bireyin ekonomik hayatını düzene girmesini sağlar.

Bütçe bir plandır. Gelir, bireyler için çalışarak kazanılan para veya aileden alınan harçlık ve benzerleridir. Gider ise bireyin istek ve ihtiyaçlarını karşılamak için yaptığı harcamalardır. Herkes bütçe yapar. Ailelerin, şirketlerin ve devletlerin de bütçeleri vardır. Bütçe yapmak, paranın harcanma şeklinin anlaşılmasını ve giderlerin takip edilmesini sağlar. Böylece gelirden daha fazlasının harcamadığından emin olunur. Gelir ve giderlerin imkân dâhilinde dengede tutulması için finansal hedefler göz önünde bulundurularak yapılan düzenlemelere bütçeleme denir.

Bütçenin özellikleri şunlardır:
• Belirli bir dönemi kapsar.
• Gelir ve giderler tahminîdir.
• Gelir ve giderler ayrıntılı yazılır.
• Devlet bütçesi bir kanundur.
Bütçe üç şekilde kalan verir. Birinci durumda gelir giderlerden fazla çıkarsa bütçe olumlu fark verir ve bu tasarruf edilen tutardır. İkinci durumda gider gelirden fazla çıkarsa bütçe olumsuz fark verir ve buna bütçe açığı denir. Üçüncü durumda gelir ve giderlerin eşit çıkması hâlinde denk bütçe oluşmuştur. Burada istenen durum, bütçenin olumlu fark vermesidir.

Bireyin belirli bir dönemde elde edeceği gelir ve giderini dengelemek için yaptığı planlamaya bireysel bütçe denir. Bireysel bütçe genellikle aylık yapılmakla birlikte 3 aylık, 6 aylık ve 1 yıllık olmak üzere daha uzun vadeler için de yapılabilir.

Bireysel bütçenin temel ilkeleri şunlardır:
• Bütçe devamlı (aylık, yıllık vb.) yapılmalıdır.
• Basit olmalıdır.
• Esnek olmalıdır.
• Gerçekçi olmalıdır.
• Bütçeye sadık kalınmalıdır.
Gelir ve gideri sağlıklı olarak takip etmek, tasarruf yapmak, tasarrufları yatırıma yönlendirebilmek için bütçe yapmak önemlidir. Bütçe yapmak, tasarruf yapmanın ve tasarrufları yatırıma yönlendirmenin ilk adımıdır. 

Bütçe yapmanın nedenleri şunlardır:
a) Gelir ve giderleri kontrol altına almak: Parayı yönetmek kazanmaktan daha zordur. Gelir ve gideri dengede tutabilmek için dönem içinde kazanılan para ve harcanan paranın takip edilmesi gerekir. Bu konuyu en güzel açıklayan “Ayağını yorganına göre uzat.” atasözüdür.
b) Düzenli bir gider çizelgesine sahip olmak: Giderlerin listelenerek belirlenmesi gelecekte ne kadar paraya ihtiyaç olduğunu ortaya çıkarır. Gerekli tedbirlerin alınmasını sağlar.
c) Gereksiz giderleri tespit etmek: Yapılacak harcamaların önceden listelenmesi ihtiyaçları da ortaya çıkarır. İhtiyaç listesi yapmak gereksiz harcama yapmayı önler.
ç) Borçları yönetmek: Planlanmadan yapılan harcamalar giderin gelirden fazla olmasına neden olabilir. Aradaki farkın borçla karşılanması ise sonraki dönemlerin giderlerini artırır. Bireyin borçla yaşaması mutsuzluğa neden olur.
d) Daha fazla tasarruf yapmak: Geleceğini güvence altına almak isteyen her birey tasarruf yapmalıdır. Gereksiz harcamalardan kurtulmak tasarrufların artmasını sağlayacaktır.
e) Yatırımları planlamak: Tasarrufun artması için gelir getiren yatırım araçlarına yönelmek ve getiri oranlarını takip etmek gerekir. Takip edilmeyen, rastgele yapılan yatırımlar birikimlerin azalmasına neden olur.

f) Risklere karşı korunmak: Bütçe yapmak beklenmedik durumlara karşı finansal olarak hazırlıklı olabilmeyi sağlar. Uzmanlar, bir bireyin finansal durumunu düzenlerken ilk yapılması gereken tasarrufun acil durum fonu için olmasını önerir. Birey bu fona belirli bir tutarı koyarak beklenmedik sağlık faturaları ve iş kaybı 

vb. durumlara hazırlıklı olabilir.
g) Stresi önlemek: Finansal açıdan bütçeyi yönetememek bireyde kaygı ve stres oluşturabilir. Bu durum bireyin sağlığını olumsuz yönde etkiler. Bu nedenle bütçe yapmak bireyin parasal durumuyla ilgili oluşabilecek olumsuzları erken fark edip yönetmesini sağlar.