Tüketim
Türk Dil Kurumu Türkçe sözlüğe göre tüketim kavramı, “tüketme işi, üretilen ve yapılan şeylerin kullanılıp harcanması, üretim karşıtı” olarak açıklanmıştır. İnsanın; biyolojik, fiziksel, kültürel, sosyal gibi birçok alanda tüm ihtiyaçlarını kendisinin karşılaması mümkün değildir.
İnsanların bu ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli mal ve hizmeti edinme, sahiplenme, kullanma, tüketme faaliyetlerinin tümüne tüketim denir. Başka bir ifadeyle tüketim; üretilen mal ve hizmetlerin, gereksinim ve istekleri karşılamak amacıyla insanlar tarafından kullanılmasıdır. Ayrıca insanların ihtiyaçları olmadığı hâlde harcadıkları bazı değerler için de tüketim kavramı kullanılır. Örneğin bireyin hâlihazırda bir cep telefonu varken ihtiyacı olmadığı hâlde yeni bir cep telefonu daha alması tüketimdir.
Tüketici Davranışını Etkileyen Faktörler
Mal veya hizmeti kişisel tüketim için alan bireylerin satın alma davranışına tüketici davranışı denir. Tüketicilerden oluşan pazara tüketici pazarı denir. Tüketici davranışları; tüm müşterilerin taleplerini ve ihtiyaçlarını karşılamak için tercih ettikleri mal ve hizmetleri, satın alma sürecini, kullanım ve elden çıkarılma şekillerini inceler. Aynı zamanda tüketicilerin hareketleriyle bu hareketlere sebep olan motivasyon arasındaki ilişkileri açıklar.
Mal veya hizmeti kişisel tüketim için alan bireylerin satın alma davranışına tüketici davranışı denir. Tüketicilerden oluşan pazara tüketici pazarı denir. Tüketici davranışları; tüm müşterilerin taleplerini ve ihtiyaçlarını karşılamak için tercih ettikleri mal ve hizmetleri, satın alma sürecini, kullanım ve elden çıkarılma şekillerini inceler. Aynı zamanda tüketicilerin hareketleriyle bu hareketlere sebep olan motivasyon arasındaki ilişkileri açıklar.
Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler altı başlık altında incelenebilir.
a) Demografik Faktörler: Tüketicilerin alışveriş kararları; yaş, cinsiyet, gelir durumu, eğitim seviyesi ve bulundukları konuma göre şekillenir. Bu unsurlar da kendi içinde değişimler gösterir. Örneğin 10-15 yaş grubu hedef kitlenin beklenti ve istekleri; kıyafet, telefon üzerine şekillenirken 25-35 yaş grubu hedef kitlenin beklentileri ev eşyası ya da iş yerinde kullanıma uygun malzemeler şeklinde değişiklik gösterir.
b) Durumsal Faktörler: Durumsal faktörler, tüketicinin satın alma kararını verdiği sırada var olan durumlardır. Bazen satın alma kararı ani ortaya çıkan bir durumdan da kaynaklanabilir. Örneğin önemli bir iş görüşmesine giderken gömleğine kahve dökülen bir kişinin yeni gömlek alma ihtiyacı gibi. Bir alışveriş
merkezinde, herhangi bir ürünü satın alma amacıyla bulunmasa bile durumsal faktörlerin etkisiyle satın alma eylemi gerçekleştirebilir.
a) Demografik Faktörler: Tüketicilerin alışveriş kararları; yaş, cinsiyet, gelir durumu, eğitim seviyesi ve bulundukları konuma göre şekillenir. Bu unsurlar da kendi içinde değişimler gösterir. Örneğin 10-15 yaş grubu hedef kitlenin beklenti ve istekleri; kıyafet, telefon üzerine şekillenirken 25-35 yaş grubu hedef kitlenin beklentileri ev eşyası ya da iş yerinde kullanıma uygun malzemeler şeklinde değişiklik gösterir.
b) Durumsal Faktörler: Durumsal faktörler, tüketicinin satın alma kararını verdiği sırada var olan durumlardır. Bazen satın alma kararı ani ortaya çıkan bir durumdan da kaynaklanabilir. Örneğin önemli bir iş görüşmesine giderken gömleğine kahve dökülen bir kişinin yeni gömlek alma ihtiyacı gibi. Bir alışveriş
merkezinde, herhangi bir ürünü satın alma amacıyla bulunmasa bile durumsal faktörlerin etkisiyle satın alma eylemi gerçekleştirebilir.
c) Sosyal Faktörler: Tüketici davranışları, kişilerin bulunduğu sosyal durumlara göre de değişiklik gösterir. Sosyal statüleri, bulunduğu ortamlar, aileleri, sevdiği kişiler, arkadaşları kişilerin satın alma kararlarını etkileyebilir. Belli bir gruba ait olma hissi ve sosyal faktörler satın alma sürecinde önemli bir rol oynamaktadır.
Bunlar; aile, referans ve danışma gruplarıdır .
Bunlar; aile, referans ve danışma gruplarıdır .
ç) Kişisel ve Psikolojik Faktörler: Tüketicilerin kişisel durumları da satın alma kararlarını etkiler. Belli bir ürün ya da hizmete duyulan ihtiyaç, yaşanan bir sorun, ilgi alanları, marka ve ürünlere bakış açısı, maddi durum ve yaşanan konum gibi etkenler kişisel faktörleri oluşturur. Örneğin Türkiye’deki restoranlarda büyük
baş hayvan etinin satılmasında herhangi bir kısıtlama ve arz kaybı oluşmazken Hindistan’daki restoranlarda inançları gereği mümkün değildir. Kişisel ve psikolojik faktörlerin başında güdülenme, algılama, öğrenme, inanç ve tutumlar gelmektedir.
baş hayvan etinin satılmasında herhangi bir kısıtlama ve arz kaybı oluşmazken Hindistan’daki restoranlarda inançları gereği mümkün değildir. Kişisel ve psikolojik faktörlerin başında güdülenme, algılama, öğrenme, inanç ve tutumlar gelmektedir.
d) Pazarlama Faktörleri: Satın alma kararları markaların yaptığı pazarlama çalışmalarıyla da etkilenir. Ürünün tasarımı ve fiyatı, kullanıcı deneyimi, yapılan kampanyalar, fırsat ürünleri, müşteri hizmeti, satış sırasında sunulan ekstra hizmetler de satın almaya etki eder. Örneğin piyasada satılan bir deterjanın şişesinin ya da içeriğinin yenilenerek tekrar piyasaya sürülmesi.
e) Kültürel Faktörler: Tüketici davranışları, içinde yaşanan kültüre göre şekillenir. Din, sosyal sınıf, yaşanan bölge, kültürel ilgi alanları, milliyet, bir yere aitlik duygusu gibi kültürü belirleyen unsurlara da dikkat etmek gerekir. Örneğin ”boyoz” adı verilen börek İzmir için sabah kahvaltılarının vazgeçilmeziyken diğer
şehirlerde, ülkelerde böyle bir ürün tüketimi mevcut değildir.
Kaynak: https://ogmmateryal.eba.gov.tr/kitap/okuryazarlik-becerileri/finansal-okuryazarlik/index.html
e) Kültürel Faktörler: Tüketici davranışları, içinde yaşanan kültüre göre şekillenir. Din, sosyal sınıf, yaşanan bölge, kültürel ilgi alanları, milliyet, bir yere aitlik duygusu gibi kültürü belirleyen unsurlara da dikkat etmek gerekir. Örneğin ”boyoz” adı verilen börek İzmir için sabah kahvaltılarının vazgeçilmeziyken diğer
şehirlerde, ülkelerde böyle bir ürün tüketimi mevcut değildir.
Kaynak: https://ogmmateryal.eba.gov.tr/kitap/okuryazarlik-becerileri/finansal-okuryazarlik/index.html